darmahzaremolanachannel@
( 1785) گفت پیغمبر که روزِ رستخیز |
|
کى گذارم مجرمان را اشک ریز |
( 1786) من شفیع عاصیان باشم به جان |
|
تا رهانمشان ز اشکنجه گران |
( 1787) عاصیان و اهل کبایر را به جهد |
|
وارهانم از عتابِ نقضِ عهد |
( 1788) صالحانِ اُمّتم خود فارغاند |
|
از شفاعتهاى من روز گزند |
( 1789) بلکه ایشان را شفاعتها بود |
|
گفتشان چون حکم نافذ مىرود |
( 1790) هیچ وازر وزرِ غیرى بر نداشت |
|
من نیم وازر خدایم بر فراشت |
گفت پیغمبر: مأخذ آن حدیثى است از رسول خدا: «شفاعتى لأهل الکبائر من اُمَتّى.»[1] ( شفاعت من برای کسانی از امت است که گناهان کبیه دارند. مجلسى از تذکرة الفقهاء علامه آورده است: «یَشفَعُ فِى أهل الکبائر لقوله (ص) ذخرتُ شفاعتى لأهل الکبائر من اُمَّتى.»[2]
کبایر: جمع کبیره، و آن گناه بزرگ است که ارتکاب آن موجب سلب عدالت از گناهکار است، چون قتل نفس، عقوق والدین، خوردن مال یتیم، ربا خوارى، و...
نقض عهد: پیمان شکنی بنده با خداست ، عهدى را که با خدا بسته بودند که فریب شیطان را نخورند و فرمان او را نبرند.[3]
ایشان را شفاعتها بود: یعنی ایشان برای دیگران شفیع خواهند شد. مرحوم فروزانفر مأخذ آن را این روایت دانسته است: «لیَدخُلنَّ الجنّةَ بشفاعة رجلٍ مِن امتى اَکثرُ مِن بَنى تمیم.»[4] و از امام کاظم (ع) منقول است: « وَ اِنَّ اَحدَهُم (الشیعة) لِیُشفَعَ فى مثل ربیعة و مضر فَیَشفعُه اللَّهُ فیهم لکرامةٍ على اللَّه عز و جل.»[5]
حکم: آن چه قاضى در مسئلهاى گوید که برگشت آن ممکن نیست.
هیچ وازر: برگرفته از قرآن کریم است: وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى: هیچ کس بار گناه دیگرى را بر ندارد.[6]
من نیم وازر: توضیحى در معنى آیه است که شفاعت، جرم دیگرى را بر عهده گرفتن نیست بلکه کرامتى است که خدا مرحمت فرموده است.
مضمون این ابیات این است که مولانا از زبان پیامبر(ص) می گوید: نیکوکاران و درستکاران امت به شفاعت من نیاز ندارند، البته عین این مضمون در احادیث نبوی نیست اما مواردی هست که در آنها صحبت از شفاعت مردم نیکوکار به میان آمده است:« صُلَحاءُ اُمّتی لایَحتاجُونَ لِشفاعتی وَ انَّما لَهُم شَفاعةٌ فی المُذنبین»[7]
[1] - (احادیث مثنوى، ص 82، از مستدرک حاکم)
[2] - (بحار الانوار، ج 16، ص 399، و نیز نگاه کنید به: ج 8، ص 30 و 40)
[3] - (سوره یس،آیه 60)
[4] - (مستدرک حاکم)
[5] - (بحار الانوار، ج 8، ص 59، از امالى صدوق)
[6] - (انعام، 164)
[7] - احادیث مثنوی، ص 83
محمدرضا افضلی تحصیل کرده درحوزه معارف، پژوهشگر ونویسنده کتاب معارف مثنوی، سروش آسمانی در4جلد(شرح موضوعی مثنوی)، درمحضر مولانادر6جلد(شرح کامل مثنوی معنوی)، شرح لبّ اللباب مثنوی در2جلد،دانشنامه عزالی در4جلد .... |